Niet iedereen is even vatbaar voor een burn-out. Of iemand een burn-out krijgt hangt zowel af van de persoon als de situatie waar iemand in zit en hoe iemand met die situatie omgaat. Er zijn bepaalde risicofactoren aan te wijzen voor het krijgen van een burn-out. Dat kunnen risicofactoren zijn op het gebied van werk, persoonlijkheid, omgeving en levensgebeurtenissen (1).
Als je de risicofactoren begrijpt, kun je hierop ingrijpen en jouw risico op burn-out mogelijk verlagen.Ook kunnen deze risicofactoren je helpen om te begrijpen hoe het zover heeft kunnen komen én welke onderliggende problemen je kunt aanpakken om duurzaam te herstellen. Hieronder gaan we op de verschillende risicofactoren in.
Werkgerelateerde risicofactoren
Er zijn verschillende werkgerelateerde risicofactoren (2,3) voor het krijgen van een burn-out aan te wijzen, waaronder:
- Hoge werkdruk, een hoog werktempo en veel tijdsdruk;
- Onduidelijke verwachtingen en doelen op het werk, of tegenstrijdige eisen;
- Gebrek aan autonomie en controle over taken en beslissingen;
- Te grote verantwoordelijkheden;
- Onveilig werkklimaat of een slechte sfeer op de werkvloer;
- Een gebrek aan sociale steun op de werkvloer;
- Onbalans tussen werk en privéleven, inclusief lange werktijden en overwerk;
- Slecht management en slechte communicatie door of met leidinggevende;
- Een werkcultuur die stress en overwerk aanmoedigt
- Onvoldoende beloning en/of waardering voor het geleverde werk.
Persoonsgebonden risicofactoren voor een burn-out
Ook zijn er bepaalde persoonlijkheidskenmerken die een risicofactor vormen voor het krijgen van een burn-out (1), (5), zoals:
- Perfectionisme;
- Heel betrokken zijn bij het werk;
- Hoge eisen stellen aan jezelf;
- Moeite hebben anderen om hulp te vragen;
- Niet goed grenzen kunnen aangeven en ‘nee’ zeggen;
- Persoonlijke kenmerken zoals angst, depressie of een laag zelfbeeld;
- Moeite hebben met het uiten van je gevoelens en emoties.
Risicofactoren in de omgeving
Ook omgevingsfactoren kunnen een risico vormen voor het krijgen van een burn-out. Voorbeelden van risicofactoren in de omgeving zijn:
- Gebrek aan sociale steun van vrienden of familie;
- Negatieve invloeden van buitenaf, zoals economische onzekerheid en maatschappelijke druk;
- Financiële problemen of zorgen, schulden.
Levensgebeurtenissen
Ook ingrijpende levensgebeurtenissen kunnen een risicofactor zijn voor het krijgen van een burn-out. Daarbij kun je denken aan gebeurtenissen zoals:
- Stressvolle levensgebeurtenissen zoals het verlies van een dierbare, relatieproblemen, financiële zorgen of een verhuizing;
- Gezondheidsproblemen of chronische ziekten van jezelf of je dierbaren die de belasting verhogen;
- Veranderingen in de levensfase, zoals het krijgen van kinderen of het zorgen voor oudere familieleden
Interactie tussen verschillende risicofactoren
Als één of een paar risicofactoren zich voordoen, hoef je nog geen burn-out te krijgen. Vaak is het een opeenstapeling van deze risicofactoren en de langdurige stress die daaruit voortkomt, die uiteindelijk zorgen voor een burn-out.
Bijvoorbeeld: er is een hoge werkdruk en je hebt weinig autonomie over je taken op het werk. Ook heb je financiële problemen en maak je je zorgen of je de rekeningen wel kunt betalen en wordt een dierbare ernstig ziek. Dit alles brengt veel stress met zich mee op verschillende levensgebieden en vergroot de belasting op jou als persoon enorm. Het is dan niet gek dat je een burn-out krijgt als je veel van jezelf blijft vragen (en je omgeving dit ook blijft doen).
Meer weten over burn-out en burn-out herstel?
Wellicht vind je dit ook interessant: